Mercedes-Benz Unimog araçları fazla detaya girmeden genel hatlarıyla anlattığım "Unimog ne tür bir araçtır?" başlıklı yazımdan sonra konuya biraz meraklı olanlar, almak istersem hangi aracı alayım diyenler, forumlarda ve sosyal medyada atıp tutanlar için de faydalı olabilecek "Unimog modellerini anlamak" adlı bu yazıyı hazırladım.

Biraz iddialı olsa da söylemeden geçemeyeceğim: Bu yazı, dikkatlice okuyanlar için bir çeşit "aydınlanma" vaadediyor. 

Bu yazı "kare olsun bana yeter" diyenlere, "ne kadar büyükse o kadar iyidir" diye düşünenlere, "fazla kovalamaya gerek yok, dalgamıza bakalım" diye konuşanlara belki hitap etmeyecektir. Olsun, bir tane müşterisi çıkar ümidiyle bile yazmaya değer.

Buyrun başlayalım...

Unimog modelleri size karmaşık gelebilir. Gelmesin. Sizi temin ederim, eğer biraz gayret gösterir ve kulaktan dolma bilgiler yerine doğru bir kaynaktan beslenirseniz bu karmaşa, yerini "vay be, demek bu model bu modelmiş" dedirtecek bir kavrayışa bırakacaktir.

İlk anlamamız gereken şey şu: 

Unimog'da bazı şeyler değişkendir, ama bazı şeyler değişmez. Nedir o değişenler ve değişmeyenler?

Unimog'da değişmeyen

Unimog modellerinde kupa, şase, motor, şanzıman, ebad, taşıma kapasiteleri ve diğer özellikler bazen birbiriyle aynıdır, bazen birbirinden farklıdır.

Fakat Unimog'lar ilk modelden beri hep aynı ana mantıkla çalışır ve bu mantık değişmez:

Hatırlayalım ("Unimog ne tür bir araçtır?"):

Arka itişten 4x4 çekişe geçirilebilen, kendi içinde gruplu şanzıman.

Sadece helezonik yaylar ve amortisörlerle şaseye bağlı, 30 dereceye kadar aşağı ve yukarı oynayabilen, difransiyel kilitli, redüksiyon dişlisiyle merkezden değil daha yukarıdan bağlantıyı sağlayan portal akslar.

Şanzımandan difransiyellere gelen şaftların içinde olduğu, aksları ileri geri oynatmadan yerinde tutan ve boylamasına salıncaklara olan ihtiyacı ortadan kaldıran, şanzımana bağlandığı yerde de bir miktar oynamaya müsaade eden tork tüpleri.

Peki neler değişebilir?
(Frenleri ve direksiyon sistemini dahil etmiyorum bu konuya)

Kafa karışıklığını hızlıca sona erdirelim:

Unimog'da değişebilen

Kupa

• Köşeli veya yuvarlak
• Cabrio veya kapalı
• Tek kabin veya çift kabin

Şase

• Düz veya eğik
• Kısa, orta veya uzun

Motor

• Dizel (404 modeli hariç) veya Benzinli (Sadece 404 modelinde)
• Doğal emişli, turbolu veya turbolu ve intercooler'lı

Şanzıman

• Redüksiyon grubu eklenmiş veya eklenmemiş 

Opsiyonlar

• Hidrolik, pnömatik, mekanik

Kafa karışıklığınız biraz duruldu mu? 
 

Aşağıdaki resimde bir 416.115 DoKa var. Şöyle bir bakalım ve bu şablondaki karşılıklarını görelim:

Biraz uğraşıp fotoğraflar buldum ve anlaşılmayı kolaylaştırsın diye onları bu şekilde hazırladım. Şimdi biraz bu fotoğraflarla gidelim.

Şöyle bir bakın, açık-kapalı, kısa-uzun, tek kabin-çift kabin vs biraz fikir oluşsun.

Fotoğrafların hemen devamında vadettiğim aydınlanmayı tamamlayacak sürpriz bilgiler var.

 

 

 

 

 

 

Yeni tasarımlar ve kombinasyonlar meselesi

Müsadenizle, vaadettiğim aydınlanmayı tamamlayalım.

Evet, modeller ilerledi ve bu ilerleme esnaında değişimler geçirdi. Fakat bu değişimler yumuşak geçişlerle oldu.

Yeni modellerin yanında eski modellerin üretimi de devam etti. Yeni bir model tasarlanırken önceki modellerde kullanılan şase, motor veya şanzıman bazen aynen alındı, bazen yepyeni bir motor ve şanzıman dizaynı kullanıldı. Bazen de önceki ve sonraki modellerden özellikler alınarak ara modeller oluşturulup üretildi.

Nasıl yani? Şöyle anlatayım:

Size çok eski bir model gibi gelen Unimog 411 üretilirken aynı zamanda 404, 406-416, 421 modelleri üretim bandındaydı.

Model	Üretim Tarihi
Unimog 411	1956-1974
Unimog 404	1955-1980
Unimog 406	1963-1989
Unimog 421	1966-1989
Unimog 425	1975-1988
Unimog 435	1975-1993

Unimog 404'ün şasesi eğdirilmişti ve farklıydı, motoru benzinliydi, portal aks ve şanzıman yapısı 401'den adapte edilmişti.

411 serisinin aksları ve düz şasesi ile 406'nın kupa ve şanzımanı alınmış, üzerine otomobil motoru konularak Unimog 421 oluşturulmuştu ve üretim bandındaydı.

425 serisinin U1300 modelinde kullanılan motor 416'larda kullanılan atmosferik OM 353 motorun HP'si biraz arttırılmış tipiydi.

Bu kısım da anlaşılmıştır diye düşünüyorum. 

Aydınlanma kısmen tamamlandıysa Unimog araçları tanımlarken kullanılan rakamlara girelim. Modellerin anlaşılması için bu kısım çok önemli.

Seri - Model - Satış isimleri

Seri ve model. Maalesef Türkçemize dışarıdan gelmiş kelimeler bunlar.

401, 411, 406, 435 vs. Unimog serileri. 

406.120 dediğimizde 406 serisinin 406.120 modelini anlayacağız. Bu model cabrio.

406.121 dediğimizde ise 406 serisinin 406.121 modelini anlayacağız. Bu model kapalı kabin.

Fakat bir de satış isimleri diye birşey var ki, Unimog araçları tanımlamada en çok onlar kafa karışıkılığına yol açıyor:

U25, U40, U90, U600, U900, U1100L, U1000, U1300, U1700, U4023 vs.

Maalesef bazı Unimog kullanıcıları ve satıcılar tarafından bilinçsizce kullanılıyor bu satış isimleri. Lütfen yazının bu kısmını dikkatlice okuyun ve anlamaya çalışın. Unimog'larla bir şekilde uğraşıyorsanız ömür boyu size lazım olacak bilgiler içeriyor bu kısım.

Modeller farklı şase uzunluklarında ve kabin tiplerinde. Bu modeller, seri numarasının üç haneli rakamından sonra gelen diğer üç haneli rakamla anlaşılıyor. Aracın şase numarasında görebilirsiniz.

Mesela bir Unimog 416 aracı ele alalım. 416.122 numaralı model, 2900 mm dingil aralığındadır. 416.116 modeli 3400 mm dingil aralığındadır. Biri kısa, diğeri uzun şasedir.

Gelelim satış isimlerine...

Aracın gücü ile ilgili kullanılan HP, PS ve kW tanımlamalarını bir yazıda anlatmıştım, buradan okuyabilirsiniz.

Şimdi HP'ye yakın bir değer veren PS burada çok işimize yarayacak.

Serilerin modelleriyle beraber kullanılan satış isimleri bir iki konuda bize bilgi veriyor: Aracta kullanılan motor gücü ve şasenin uzunluğu (Şase uzunluğuna göre bazen dingil aralığı değişkenlik gösteriyor tabi).

U25 dediğimizde, bunu 25 PS'lik bir motor gücü olarak anlayacaksınız. 25 beygir diyelim. Hangi modeller U25? Unimog 70200, Unimog 2010, Unimog 401. 

411 U30 dedik mesela. 30 PS gücünde yeni imal edilmiş bir 411 modelini anlayacağız. 1959 yılında 32 PS gücünde bir motor kullanılmış ve U32 olmuştur.

Unimog 404'ün U82, U92 ve U110 şeklinde satış isimleri vardır. 

Unimog 406 serisine ait modellerin U65, U70, U80, U84 ve U900 adında satış isimleri vardır.

U900 mü dedik? Birden arkaya bir sıfır daha mı ekledik? Evet. 1976 yılından sonra satış isimlerine bir sıfır daha eklenmiştir.

Evet, U900 yazıyorsa, 90 PS. U600 yazıyorsa 60 PS.

Unimog 416 U110 veya U1100 yazıyorsa, üzerine 110 PS gücünde motor koyulmuş bir 416 anlıyoruz.

1976 yılından sonra satış isimlerine bir sıfır daha eklenmenin yanında bir de L harfi eklenmiştir. L harfi Long, yani uzun şaseleri belirtmek için kullanılmıştır.

Mesela U1700L yazıyorsa, 170 PS gücünde ve uzun şase şeklinde anlayacağız.

Şimdi de zurnanın zırt dediği yer:

Araçta U1300L yazıyor veya L harfi yok, sadece U1300 yazıyor, ama bu araç hangi hangi seri ve model? Mesela 425 midir, 435 mi?

Adam bir Unimog resmi koymuş ilana ve U1000 demiş. Ne anlayacağız?

Unimog 424 serisinin 424.121 modeli 2,630 mm dingil aralığında ve üzerinde 100 PS bir OM 352 motor var ve resmî satış ismi U1000.

Unimog 427 serisinin 427.100 modeli 2,650 mm dingil aralığında ve üzerinde 100 PS bir OM 366 motor var ve onun da resmî satış ismi U1000.

U1300, 425 serisine ait bir 425.121 modelidir, U1300L ise 435 serisine ait 435.115 modelidir mesela. Türkiye'de üretilen U1300L ise 436 serisine aittir.

Evet, satış isimlerine 1976'dan sonra bir sıfır ilave edilmiş, fakat ilerleyen zamanlarda bir de 50 rakamı Uxx50 şeklinde eklenmiştir. Bu 50 eklentisi dingil aralığının 50 cm daha uzun olduğunu ifade eder. 435 serisindeki U1700 satış ismi, daha üst 437 serisine ait 437.1 modelinde U 1750 şeklinde satış ismi kullanılmıştır.

En yeni modeller ise bu sistemin dışında isimlendirilmektedir.

T uzantılı satış isimleri

Karışıklık olmasın diye uzantısında T olan, yani sadece kafa kısmı olan (traction head) modelleri buraya dahil etmedim, kısaca başka bir yazıda değineceğim.

Şase numarasından anlamak

Son olarak bir Unimog aracın şase numarasındaki rakamlar (VIN) ne anlama geliyor, onu da belirtip bu yazıyı sonlandıralım.

Eski modellerde sadece rakamlar, yenilerde ise rakamların başında WDB harfleri vardır.

WDB = World Daimler Benz

Diyelim ki şase numaranız: 40612010023597
Şu şekilde böleceğiz: 406-120-1-0-023597

406 = Seri 
120 = Model
1 = Soldan direksiyon
0 = Manuel vitesli şanzıman
023597 = Üretim numarası

Bahsettiğimiz bu 406.120 tip araçlar 406 serisinin standard 2380 mm dingil aralığındadir, U65, U70, U80, U84, U900 olarak yıllar boyu farklı güçlerde motorlarla sunulmuşlardır. Bu 406 serisinin 406.120 modelinden 12.753 adet üretilmiştir ve tamamı cabriodur.

VIN Decoding

Bir araç satın aldınız veya alacaksınız diyelim. Aracın şase numarasından (VIN) bu araca fabrikada hangi motorun koyulduğu, şanzımanın ne, aksların hangi versiyon ve üzerinde ne tür opsiyonlarla satıldığını öğrenmenizin yolu, şase numarasından aracın data card'ına ulaşmanızdır. Data kartında yazan kodları tekrar decode ederek bu araç fabrikadan çıktığında neydi ne değildi anlarsınız. Üzerindeki motor sonradan değişmiş mi, başka bir şanzıman takılmış mı, çeki demirini çalmışlar mı, üzerinde PTO dişlisi var mıydı öğrenebilirsiniz.

Bu zamana kadar üretilmiş Unimog'ların tamamını görmek isterseniz Tüm Unimog Serileri ve Modelleri yazısına bakabilirsiniz.

Sonuç

Faydalı bir kaynak bırakmaya çalıştığımı farkediyorsunuzdur. Biraz daha kendimize gelelim ve kaliteli bir zemin oluşsun diye küçük bir gayret olarak görün bu yazıları.

Biliyor iddiasında değilim ama şahsen canımı sıkıyor cahilâne konuşmalar. Sizin canınız sıkılmıyor mu bilip bilmeden yapılan konuşmalara?